Vroue-atlete, testosteroon en sportprestasie


Die kwessie van testosteroonvlakke in vroue is met die Caster Semeya-saak by die IAAF op die spits gedryf. In die lig hiervan kyk ons na drie sleutelkwessies: verhoogde testosteroon in vroue, verbeter hoë vlakke sportprestasie en kan laboratoria onderskei tussen natuurlike en toegediende testosteroon?

Feite uit dié gesprek

  • Vroue met onvolledige Androgeen Insensitiwiteit Sindroom (Onvolledige Testikulêre Feminisasie Sindroom) se chromosome is manlik (46 XY), hulle het onafgedaalde testes, klein borste, is dikwels gespierd met ander manlike eienskappe soos ‘n dieper stem en beharing. Kyk hieronder na ander gevalle waar vroue se testosteroon vlakke verhoog kan wees soos PCOS, Kongenitale Adrenale Hiperplasie (wanfunksionerende byniere weens ‘n ensiemtekort), en Volledige Androgeen Insensitiwiteit sindroom. Daar is handboeke vol beskrywings van verskillende Intersekstoestande soos KAH en VAIS en OAIS, en vele meer. Die toestande is kompleks op vele vlakke: anatomies, fisiologies maar veral psigologies en emosioneel. Voeg daarby sosiale kwessies en politiek.
  • Vroue en mans met verhoogde testosteroonvlakke het ‘n voordeel wat sportprestasies betref. Danksy die hoër testosteroon is hulle sterker en die voordeel geld veral vir items waar krag ter sprake is soos diskus, spiesgooi, gewigstoot en kort afstande, maar nie vir lang afstande nie. Die voorbeeld wat die IAAF in sy verhore sou gebruik, is nie baie wetenskaplik nie.
  • Met toetsing kan patrone van testosteroonvlakke en die vlakke van testosteroon metaboliete waargeneem word en deur die molekules van die anaboliese steroïede te ontleed, kan wetenskaplikes bepaal of die testosteroon deur die liggaam self vervaardig is en of dit toegedien is.

Luister ook

In die lig van die IAAF se besluit om in sekere items perke te stel op die testeroonvlakke van vroulike deelnemers, kyk ons wetenskaplik na testosteroon in vroue.
Waar kom testosteroon in die vrou vandaan? Waarom is sommige vroue se testosteroonvlakke hoër as gemiddeld, en kan mens dit behandel? Moet dit behandel word of is langdurige hoë testosteroonvlakke in vroue veilig? Kan vroue met hoë testosteroonvlakke swanger raak?

Marí Hudson gesels hieroor met prof. Thinus Kruger, ‘n fertiliteitspesialis van die Aevitas kliniek by die Vincent Palotti Hospitaal in Pinelands en ook verbonde aan die Departement Ginekologie en Verloskunde aan die Universiteit van Stellenbosch se mediese skool. (Gesondheid, Woensdag 9 Mei 2018)

(Let wel: dit nie bekend wat die rede vir Caster Semenya se verhoogde testosteroonvlakke is nie, en die oorsake van verhoogde vlakke word in die algemeen bespreek.)

Enkele feite oor testosteroon in vroue

  • Sowat 99% van alle vroue se normale testosteroonvlakke is laer as 3.08 nanomol/liter.
  • Die perk wat nou deur die IAAF aanbeveel word vir vroue in sekere items is 5 nmol/L
  • Sommige vroue-atlete wie se testosteroonvlakke tydens die Wêreldkampioenskap gemeet is, was tussen 15,6 en 29,3 nmol/L. Caster Semenya was een van dié vroue wie se vlakke gemeet is en in hierdie reikwydte val.
  • Baie mans se testosteroonvlakke is tussen 8,7 nmol/L en 29.5 nmol/L.
  • Mans se testosteroon word onder aansporing van die Y-chromosoom, wat testes-vorming aktiveer, deur die testes en die byniere vervaardig.
  • Vroue se testosteroon word deur die ovaria en die byniere afgeskei.
  • Sommige vroue wat normale geslagschomosome het (XX), ly aan POCS (Polisistiese Ovariële Sindroom) en hul testosteroonvlakke is effentjies verhoog. Met behandeling word dit verlaag, en dié vroue kan dan swanger raak. Die effe verhoogde testosteroonvlakke is dus tydelik en behandelbaar. Die vroue lyk vroulik, en is soms effe of meer oorgewig weens die hormoonwanbalanse.
  • As ‘n vrou egter aan langdurige verhoogde vlakke van testosteroon ly, moet die dokter begin soek vir die oorsaak, wat dan moontlik ‘n byniergewas, ‘n eierstokgewas of ooraktiewe byniere kan wees. Die probleem MOET opgespoor en behandel word, omdat die gewasse en bynier-afwykings lewensgevaarlik kan wees.
  • In die bynier-afwyking skei die vrou se byniere te veel testosteroon en te min kortisoon af. Hulle ly inderwaarheid aan ‘n seldsame genetiese defek waar een of twee ensieme wat noodsaaklik is in die testosteroon-siklus, nie korrek funksioneer nie. Dit staan bekend as aangebore (kongenitale) bynier (adrenale) hiperplasie, in Engels afgekort as CAH.
    Dit beteken diegene ly aan langdurige verhoogde vlakke van testosteroonproduksie, en is baie gespierd, en is baie vermanlik. Hulle het min borsontwikkeling en menstrueer nie. Hulle het nie ‘n manlike geslagsorgaan nie, maar wel ‘n vergrote clitoris, wat met plastiese chirurgie verklein kan word.
    As ‘n baba met kongenitale adrenale hiperplasie (CAH) gebore word – en een uit duisend babas wat gebore word, het CAH – moet die toestand baie vinnig gediagnoseer word omdat die baie elektroliete en sout kan verloor en weens dehidrasie kan sterf. Dié kinders kan ook sterf as hulle in ‘n skoktoestand beleef omdat hulle byniere nie voldoende kortisoon kan produseer om die liggaam tydens skoktoetstande kan normaliseer nie. Hulle moet dus kortisoonbehandeling kry om die byniere se kortisoon-produksiefunksie oor te neem. Kortisoonbehandeling is noodsaaklik om die testosteroonvlakke te verlaag, en om dus die hormonale wanbalanse reg te stel.
    Dit is onwaar dat dit gevaarlik is om dié vroue se verhoogde testosteroonvlakke te verlaag – om dit waarheid te sê, dit is gevaarlik om dit nié te verlaag nié. Die hormoon, 17-hidroksie-progesteroon, wat ‘n voorloper is vir testosteroon, is verhoog in dié vroue, en soos beskryf, is die kortisoonvlakke te laag.
    Lees hier meer hoe ‘n vrou met CAH oor haarself skryf.
    Lees meer mediese inligting oor CAH.
  • In ‘n ander toestand, waar die persoon soos ‘n vrou lyk, maar inderwaarheid XY chromosome soos ‘n man het, kan die vrou se testosteroonvlakke baie hoog wees, maar dit het geen effek op die liggaam nie, omdat die testosteroon-reseptore heeltemal onsensitief is daarvoor. Juis omdat dit geen effek het nie, het die baba nie as ‘n seuntjie en uiteindelik as man ontwikkel nie. Dit word androgeen onsensitiwiteit genoem, of in Engels AIS. Die persoon is dus genetiese ‘n seuntjie, maar weens spesifieke geen- en ensiemdefekte reageer die liggaam nie op die testosteroon nie en is die testeroon eintlik nutteloos.
    ‘n Bekende en baie mooi Belgiese supermodel, Hanne Gaby Odiele, het onlangs bekend gemaak dat sy met AIS gebore is. Lees meer oor haar.
    Dié mense lyk baie vroulik, met prominente borste, min liggaamsbeharing (want liggaamsbeharing is meestal ‘n testosteroon-gevolg), glad nie gespierd nie, het onafgedaalde testes (wat dringend verwyder moet word omdat testes binne die liggaam kankergewasse kan ontwikkel) en het nie ‘n baarmoeder nie.
    Dié vroue menstrueer nie, is onvrugbaar en kan nie self ‘n baba dra nie. Die meeste van dié pasiënte word in hul puberteit gediagnoseer omdat sy nie begin menstrueer nie.
    Dié toestand kom in een uit 2000 geboortes voor en is dus nie algemeen nie.

Lees meer oor testosteroon in vroue, die IAAF en Caster Semenya

Sportwetenskaplike Dr Ross Tucker werp lig op die IAAF se nuwe toetse en Caster Semenya.
‘n Baie insiggewende artikel oor testosteroonvlakke in vroulike atlete en Caster Semenya.

BELANGRIK: Meer oor Caster Semenya se verhoogde testosteroonvlakke:

  • Dit is nie bekend wat presies die oorsaak van Caster se verhoogde testosteroonvlakke is nie. Dit is vertroulike pasiënt-inligting.
  • Dit is moontlik dat haar byniere normaal funksioneer, dat haar verhoogde testosteroonvlakke nie gevaarlik vir haar gesondheid is nie, en dat enige ander simptome wat sy ervaar wat met verhoogde testosteroonvlakke gepaard gaan, haar nie pla nie en dat sy nie iets aan haarself wil verander nie.
  • Die vraag moet gevra word: as Caster se verhoogde testosteroonvlakke haar nie pla nie, is dit eties korrek om haar te dwing om om nie-mediese redes haar testosteroonvlakke te verlaag? Dit is dan ook SASOG se mening in die verklaring hieronder.

SASOG ondersteun Caster Semenya

The South African Society of Obstetricians and Gynaecologists (SASOG) would like to pledge their support to Caster Semenya during her hearing this week at the Court of Arbitration for Sport. SASOG’s vision is to promote excellence and equity in women’s health, including that of our female athletes.

SASOG is particularly concerned about the forced medical management of athletes, as a prerequisite for participation, as proposed by the IAAF. This proposed treatment is ethically questionable as it not only restricts one’s reproductive choices but may also be harmful, with adverse consequences to quality of life. Any non-medically indicated intervention must be carefully considered and the scientific evidence for its extent and safety must be totally sound and beyond question.
Prof Priya Soma-PillaySASOG: Honorary Secretary

Die noodsaaklike vrae waarop die IAAF wetenskaplik-gegronde in die huidige bespreking in Lausanne antwoorde moet kry:

1. Gee verhoogde testosteroonvlakke in vroue dié vroue ‘n voordeel wat prestasie betref?
2. Is verhoogde testosteroonvlakke in vroue en mans veilig?
3. Indien daar ‘n voordeel vir vroue is, geld dit slegs vir middel-afstande of alle items? Wat van diskus, gewigstoot en spiesgooi?
4. Kan toetse onderskei tussen natuurlike en sintetiese testosteroon of -voorlopers in vroue en mans?
5. Gee verhoogde testosteroonvlakke in mans dié mans ‘n voordeel wat prestasie betref?
6. Indien daar ‘n voordeel vir mans is, geld dit vir alle items vir mans?
7. Indien nie, waarom word toetse vir anaboliese steroïede enigsins gedoen?, en indien geen voordeel nie, waarom neem mans en vroue dan nie in ‘n enkele afdeling deel nie?
8. Indien vroue met verhoogde testosteroonvlakke ‘n voordeel in sportprestasie het, in watter afdeling moet Caster Semenya deelneem?

Lees ook oor die effek van testosteroon inspuitings op manlike vrugbaarheid

https://www.rsgplus.org/gesondheid/testosteroon-inspuitings-maak-mans-onvrugbaar/