Dr Callie Ackerman

Heupvervangings kan 20 jaar plus hou, en mense kan ná ‘n goeie heupvervanging weer draf, fietsry en ‘n aktiewe lewe sonder pyn lei.

Ons ken almal iemand wat ‘n heupvervanging ondergaan het, maar besef ons wat dit presies behels? Marí Hudson het met dr. Callie Ackermann, ortopeed by Netcare Blaauwberg, gesels oor heupvervangings.

Want ‘n heupvervanging is glad nie ‘n kwessie van oopsny, inkap en toewerk nie. Dit verg fyn beplanning, die bestudering van die regte hoeke soos in meetkunde, goeie kennis van fisiologie en anatomie, aanvoeling van gewrigsfunksionering en ‘n veel fyner aanslag as wat mens besef.

Luister na Gesondheid op RSG om 11:30 – 12:00.

Voorstelling van ‘n heupvervanging wat die nuwe ingeboude deel van metaal en keramiek wys.

Die materiale wat gebruik word. Die metaalstuk pas in die skag van die femur, die pienk keramiek bal pas bo-op om die nuwe kop van die femur te vorm, en word dan omhul met die harde plastiekdeel in wit, wat dan weer in die metaalomhulsel pas.

Belangrike en interessante inligting oor heupvervangings

• Heupvervangings word op beide ouer as jonger mense gedoen. Eweveel op mans as op vroue.
• Heupvervangings en lensvervangings ná katarakverwydering wat deur pasiënte beskou word as die twee suksesvolste operasies.
• As die pasiënt gereeld sy dokter konsulteer en bedag is op waarskuwingsimptome, kan die heupvervanging 20 – 30 jaar of selfs langer goed funksioneer. Dit hou langer by ouer en pasiënte bloot omdat hulle nie so aktief is as jonger mense nie.
• Die meeste pasiënte stem in tot ‘n heupvervanging weens die pyn vóór die operasie. Dis dikwels skielike aanvang van pyn, wat weggaan en dan word dit weer stelselmatig seerder met diep, kloppende pyn in heup en boud, veral met gewigdraende aktiwiteite.
• In ouer mense is die pyn dikwels weens osteo-artritis en dus slytasie van die gewrig waar die kraakbeen om die kop van die femur (bobeen) afslyt. Sowat 3 – 4 % van mense ouer as 60 kry artritis van die heupgewrig en benodig ‘n heupvervanging.
• In jonger mense is dit dikwels weens ‘n besering of ‘n siekte wat die heupgewrig aantas, bv swak bloedvoorsiening na die kop van die femur, of ‘n aangebore heupgewrig-defek. Klik hier vir meer inligting oor heupprobleme by kinders en hoe dit behandel kan word.
• 

  Elke heupvervanging word fyn beplan sodat die regte materiaal teen die regte hoek ingebou kan word.

  Die operasie moet baie fyn beplan word, sodat die nuwe bal en potjie reg in mekaar pas wat verseker dat  die pasiënt so gemaklik en regop as moontlik kan loop. Hoeke van die inplantings in die skag van die bobeen word gemeet, die potjie word gemeet en bepaal dan die presiese materiaal wat die beste sal wees. Dié metings bepaal ook hoeveel van die kop van die pasiënt se femur moet weggesny word, en die hoek waarteen die prostese ingeplaas word om die beste resultate te lewer.

• Daar is byna geen defek of heupprobleem wat nie met moderne apparaat en prostese herstel kan word nie.
• Die operasiesnit word deesdae gemaak sodat die chirurg nie deur spiere of weefsel hoef te sny nie, maar sover moontlik net die weefsel wegskuif om by die heupgewrig te kom. Sodra die beskadigde deel van die kop van die femur verwyder is, kan die chirurg die heuppotjie baie mooi sien. Die potjie word dan mooi rond gemaak en die titaniumpotjie word dan in die potjie geplaas.

• 

  Die pienk balle is van keramiek, en is baie sterk en slyt nie maklik nie. Die metaaldeel word in die skag van die femur geplaas.

  Versterkte keramiek-allooi word deesdae beskou as die ‘metaal’ wat die beste resultate lewe en die langste hou en nie metaal nie. Dit is hard en baie glad. Dit word omring deur ‘n wit polietileen ‘harde plasteik’. Metaalkoppe gee gouer probleme as die keramiekkop.

• Groot vooruitgang is gemaak om pynverligting ná die operasie moontlik te maak.
• Die heel belangrikste is om die beste ortopeed te kies wat goeie heupvervangings doen. Dis veral belangrik om by ‘n baie vaardige ortopeed uit te kom indien jy ‘n herhaal-heupvervanging benodig.

Hier is enkele X-strale van pasiënte vóór en ná heupvervangings

Pasiënt A: Die pasiënt se regterheup (links op foto) het ‘n bestaande heupvervanging en ‘n linkerheupgewrig (regs op die foto) wat vervang moet word.

Pasiënt A: Die pasiënt se linkerheup (regs op die foto) is vervang.

Pasiënt B: Op die X-straal kan die nuwe heup met die metaal- en keramiekinplantings regs gesien word. Die heup aan die linkerkant (die pasiënt se regterheup) is verbrokkel.

Pasiënt B: Die pasiënt met ‘n herstelde regterheup (links op die foto).

Vir meer inligting oor heup- en knievervangings:
https://capetownhipkneesurgeon.co.za/