Prof. Igno Siebert

Leonardo da Vinci se illustrasies van ‘n ongebore baba.

Jy is jonk, maar pas met kanker gediagnoseer. Jy moet chemoterapie of bestraling kry, maar wat van jou drome op ‘n swangerskap in die toekoms? Moenie jou drome vergeet nie, want daar is nou verskeie opsies om jou vrugbaarheid te bewaar en steeds in die toekoms ma of pa te word, sê ’n fertiliteitspesialis prof Igno Siebert van die Aevitas Fertiliteitskliniek in Kaapstad en Dr Rika Pienaar, kliniese en bestralingsonkoloog van Cancercare in Panorama, Kaapstad.

Marí Hudson het by dié twee kundiges gaan vasstel watter opsies jy het om ná kankerbehandeling steeds ’n baba te kan hê. En daar is meer as een opsie.

Hoe oorkom ‘n mens fertiliteits-kwessies ná ‘n kankerdiagnose en -behandeling?

Dr Rika Pienaar

Borskanker is die algemeen in vroue jonger as 35 jaar nie – slegs 7% van vroue onder 35 jaar word gediagnoseer met borskanker – maar vir diegene wat wel met borskanker gediagnoseer word, lê daar baie besluite in dié moeilike tye voor, sê dr. Rika Pienaar.

Borskanker in die jonger groep vroue is dikwels meer aggressief en verder gevorder as borskanker in ouer vroue. Dit beteken dié jong vroue moet nie net besluite oor kankerbehandeling neem nie, maar ook oor hul bestaande en toekomstige gesin, nie in die toekoms nie, maar onmiddellik.

“Fertility is a considerable factor among women in this age group,” says Dr Rika Pienaar, clinical and radiation oncologist, Cancercare. “Women of 35 years and younger have a 15% risk of going into permanent menopause after chemotherapy so it is essential that, if you are in this age group, you discuss your fertility status with a specialist as soon as possible.”

From the moment that the cancer is diagnosed, there is a whirlwind of tests, surgeries, medications and appointments. The onslaught of information is often overwhelming and Dr Pienaar advises that women take time to think about what they want and what they need before making any decisions.

“Ons besef die tyd ná ‘n kankerdiagnose is ‘n warboel van inligting wat geprosesseer moet word, maar dit is belangrik om oor fertiliteits-kwessies te gesels en jou opsies te begryp. Gesels oor hierdie opsies voordat jy jou in chemoterapie in haas. Twee weke se uitstel van chemoterapie gaan nie die uitkoms van jou behandeling benadeel nie. En geen van die opsies – om jou ovariele funksie te onderdruk, jou eierselletjies te oes en te vries of jou ovariele weefsel te vries – sal jou behandeling benadeel nie.

The diagnosis of breast cancer is devastating for any woman but younger women have to face a deeper struggle. If they have young children they need to juggle parenting alongside their treatment. If they haven’t had children yet, or don’t have a long-term partner, they have to make decisions today that they had long thought would be made tomorrow.

“Jong borskanker (en alle jong pasiente wat met kanker gediagnoseer word) het baie meer emosionele en mediese ondersteuning nodig as wat ons besef” sê Dr Pienaar. “Onkoloë was in die verlede nie geneë om oor vrugbaarheid te praat nie, omdat dokters lank gevrees het dat swangerskap ná borskanker diagnose en behandeling die vrou se oorlewingskans kan benadeel. Maar navoring het nou gewys dat swangerskap ná ‘n vroeë diagnose van borskanker inderdaad die oorlewingskans van vroue in hierdie ouderdoms groep kan verbeter.”

Die realiteit is dat vroue moet verstaan dat chemoterapie jou eierselletjies met 10 jaar verouder, wat jou kans op ‘n eie baba dan heelwat verlaag. Sowat 15 % van die vroue kan tydens behandeling vroee menopouse beleef. Voorts moet die kans dat die kanker binne 5 jaar kan opvlam in aanmerking geneem word, en as daar dan nie reeds eierselletjies of ovariele weefsel gevries is nie, verlaag die kanse op ‘n eie baba verder.

“Only 5-10% of women have a normal pregnancy after being diagnosed with breast cancer,” concludes Dr Pienaar. “It is so important that you are given choices about how you will plan for your future and your fertility. Speak to specialists and your oncologist, explore your choices and ask questions. Ensure that you get the information you need in bite-sized chunks and in a language you understand.”

Jong vroue met borskanker – en enige jong mens met enige ander kanker – hoef nie ‘n onsekere fertiliteitstoekoms allee tegemoet te gaan nie. Bestee tyd met die onkoloog, vra om met ‘n raadgewer te gesels en weeg al jou opsies op. Jou toekoms kan steeds wees soos wat jy gedroom het voor die kankerdiagnose, sê dr Rika Pienaar, kliniese en bestralings onkoloog by Cancercare in Panorama, Kaapstad.