Byna die helfte van ons land se bevolking is oorgewig. Baie is gretig is om gewig te verloor, en wil dit vinnig afskud. Hulle is desperaat en wend hulle tot oor-die-toonbank of aanlyn maermaak-middels.

Is daar iets wat ons kan sluk wat ons kan maermaak? Vetverbranders, metaboliese versnellers, CLA, stimulante en baie ander middels word geadverteer as maermaakmiddels. Werk dit? Wat kan mens doen? Kan dit jou help om gewig te verloor? Is daar verskuilde gevare of nie? Het dit op die langtermyn ‘n effek op jou metabolisme of jou hart?

Prof Tess van der Merwe, endokrinoloog van die Universiteit van Pretoria en ook in private praktyk in Johannesburg, het met Marí Hudson gesels en bespreek die algemeenste maermaak-middels.

Enkele feite oor sogenaamde maermaakmiddels

• Kaffeïenbevattende middels
  Koffie, Red Bull en ander energiedrankies, en kaffeïentablette.
  Dit het ‘n opkikkerende en aptytonderdrukkende effek.
  Kaffeïen het voordele as dit vir spesifieke doeleindes deur dokters voorgeskryf word (soos 3-metiel Xantien wat gebruik is om pasgebore babas se asemhaling te help), maar die kaffeïentablette wat op die internet beskikbaar is, se doserings is gevaarlik hoog. Hoewel kaffeïen jou 4 – 6 % van jou gewg kan laat verloor, kan te hoë doserings (tot 400 mg) soos in kaffeïentablette wat aanlyn gekoop word, lei tot verhoogde en onreëlmatige hartspoed, kan jou risiko vir Diabetes verhoog, beendigtheid verlaag en dus osteoporose aanhelp omdat dit kalsium-uitskeiding verhoog. Kaffeïen saam met voorbehoedmiddels en menopouse-middels kan die estrogeenmiddels se effektiwiteit verlaag. Kaffeïen saam net kodeïenmiddels is baie verslawend en ‘n viervoudige verslawingseffek as dié middels op hul eie. Vroue wat swanger is, moet ook liefs wegbly van hoë kaffeïenvlakke omdat dit tot miskrame kan lei.Slotsom: Die moontlike newe-effekte van hoë doserings kaffeïen alleen of saam met ander middels is só onwenslik dat die gebruik van hoë doserings kaffeïen gevaarlik is. Dis ‘n duidelike NEE.
• Kunsmatige ketone oftewel beta-hidroksie buteraat (BHBs)
  Die middels bevat 70% vette (en veral onaavaarbare vlakke van medium-ketting trigliseriede) en 20% proteïene en kan lei tot onreëlmatige hartklop, lewervervetting en -skade en tekorte aan selenium, sink en foliensuur.
  Dit het dieselfde effek, net in die oortreffende trap, as ketoon-diëte, wat die Banting dieet insluit.
  Daar is geen biochemiese of fisiologiese regverdiging vir enige ketoon-dieet of die gebruik van BHBs nie.Slotsom: die risiko vir gevaarlike hartritme-probleme, lewerskade en die gebrek aan enige wetenskaplike data wat ketoondiëte of BHBs regverdig, is dit ‘n duidelike NEE.
• Groentee en guarana-saad
  Groentee word dikwels gebruik omdat dit baie antioksidante bevat. Maar dit bevat niks meer antioksidante as gewone Ceylon-tee nie. Groentee is ‘n ontwateringsmiddel wat die maagdermkanaal baie sensitief maak.
  Guarana-saad is ‘n sterk purgeermiddel, wat tot diarree lei.Slotsom: ‘n Duidelike NEE.
• Efedrien, feniel-efedrien en pseudo-efedrien
  Dit is stimulante wat aptyt onderdruk. Dit lei tot hartkloppings en onreëlmatige hartklop.
  Dit is deur die FDA en in Suid-Afrika verbied omdat dit gebruik word om Tik te vervaardig.Slotsom: NEE
• Topiramate
  Die middels word as maermaakmiddels bemark, maar kan tot gloukoom en selfs blindheid lei, asook verhoging in liggaamstemperatuur.Slotsom: NEE
• Internet Subutramine
  Dit kan dit hartritmedefekte lei. Verskeie verbruikers het reeds met hartprobleme in hospitale beland, omdat die dosis van die internet-middels baie hoër is as wat in praktyk voorgeskryf word.

Wat is die kans dat ‘n middel gevind kan word wat mens kan help om maer te word, maar nie skadelike newe-effekte het nie?

1. Dit wil lyk of CBD-N, ‘n baie spesifieke bestanddeel van Cannabis-olie, moontlik kan help om gewig af te skud. Dié bestanddeel is nie die deel van Cannabis wat die persoon se brein aantas nie. Hempolies met baie GLA word ook ondersoek.
2. ‘n Molekule wat onder die vel ingespuit word, toon ook baie belofte.