COVID-19: Die viruswerking en voorkoming

Hoe werk die virus, hoe word dit oorgedra en watter voorkomingsmaatreëls kan jy tref?

Lees meer oor wat wetenskaplikes reeds vasgestel het, met betroubare mediese inligting. Eenvoudige sketse is ook hier beskikbaar. Luister ook na insiggewende gesprekke met medici en lees bykomende agtergrond-inligting.

COVID-19 agtergrond inligting: http://www.nicd.ac.za/diseases-a-z-index/covid-19/

Wat presies weet ons nou van die nuwe coronavirus bekend as SARS-CoV-2? En van die siekte COVID-19? Muteer die virus? Hoe lank oorleef dit buite die liggaam? Kan enigiets buiten handewas en maskers vir nabye kontak help? Wat staan my te doen as ek sekere simptome ervaar? Marí Hudson gesels met Dr Jantjie Taljaard, hoof van infeksiesiektes by die Tygerberg Hospitaal en die Universiteit van Stellenbosch, oor die mediese aspekte van die virus en COVID-19.

Luister ook:

Woensdag 18 Maart 2020, Praat Saam: Die mediadekking van Covid19, plaaslik en internasionaal.

17 Maart, Praat Saam: Mediese kenners in Suid-Afrika waarsku dat mense met ‘n chroniese siekte hulle gesondheidstoestand moet monitor. In Suid-Afrika is ons op dag 2 van die nasionale krisis. Watter mediese bekommernisse het jy oor Covid-19?

Interessantheidshalwe:

Die siekte staan bekend as COVID-19 (Corona Virus Disease 2019), en die virus staan bekend as SARS-CoV-2 (Serious Acute Respiratory Syndrome Corona virus 2), omdat die virus ernstige longonsteking veroorsaak en volgens alle aanduidings naby verwant is aan die SARS-CoV-1 van 2002/2003.
Lees meer: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it

Die belangrikste stappe wat Pres Ramaphosa Sondag 15 Maart aangekondig het. Grafika: Daily Maverick.

11 Maart: Is daar meer as een stam van die virus wat COVID-19 veroorsaak? Lees: https://www.newscientist.com/article/2236544-coronavirus-are-there-two-strains-and-is-one-more-deadly/

13 Feb 2020: Die Coronavirus wat verantwoordelik is vir die huidige uitbreking, staan nou amptelik as COVID-19 bekend.

CO = Corona
VI = Virus
D= Disease
2019 = die jaar waarin die virus geïdentifiseer is.

Statistieke oor die huidige uitbreking: https://www.worldometers.info/coronavirus/

Die virus kan die wêreld ekonomie beïnvloed: https://edition.cnn.com/2020/02/08/business/coronavirus-global-economy/index.html

Mites oor die Corona-virus: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters

Wanneer en hoe om ‘n masker te gebruik: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks

Inligting vir mediese en gesondheidspersoneel: https://www.thelancet.com/coronavirus

Interessante feite oor die Corona-virus en die huidige uitbreking

Die Corona virus lyk soos ‘n kroon.

Wat is die coronavirus wat mense in die Ooste op hol het? Hoe dodelik is dit? Hoe het dit ontstaan? Is ons in Suid-Afrika in gevaar? Marí Hudson praat met ’n spesialis oor dié virus, asook ook klebsiêlla en dié winter se griep.

Die Corona-virus is ‘n groep virusse wat gewoonlik in diere voorkom. Wanneer dit wel na die mens oorgedra word, soos met SARS in 2002/3, en MERS in 2012, lei dit tot veral longprobleme by die mens. Die sterftesyfer van die SARS-uitbreking was sowat 9% en dié van MERS sowat 34%. Nie SARS of MERS het tot ‘n groot mate van mense tot mens versprei nie. SARS het vermoedelik van vlermuise gekom via muishonde in die Ooste en MERS van vlermuise via kamele in die Midde-Ooste. Baie van die Corona-virusse wat tans wel in mense voorkom, veroorsaak bloot verkoue.
Die nuwe Corona-virus word die 2019-nCoV genoem, waar die n staan vir novel oftewel nuwe.
Die Corona virus uitbreking het op 8 Desember 2019 begin met 10 mense wat siek geword het nadat hulle ‘n mark met lewende diere, insluitend wilde diere, besoek het.
Meer as 6000 gevalle is die eerste 7 weke gediagnoseer met 132 sterftes. Meer as 40 miljoen mense in verskillende stede in China is in kwarantyn geplaas. Gevalle is reeds in Kanada, Duitsland, Japan, Hong Kong, Frankryk, Maleisie en Australië gediagnoseer. Almal was in aanraking met ‘n persoon van China. Vlugte uit China is gekanselleer en ook die X-Spele wat volgende maand in China sou plaasvind. ‘n Week later, op 3 Feb, het die getal gediagnoseerdes wêreldwyd op meer as 17 000 gestaan en die sterftesyfer op meer as 360.
Chirurgiese maskers in China, en ook New York, is uitverkoop en die geldmarkte is ook op hol.
Anders as die SARS- en MERS virusse, word die nuwe Corona virus wel van mens tot mens oorgedra soos gevalle in Duitsland en Japan bewys het.
Die inkubasietyd van aansteking tot simptome is sowat 10 tot 14 dae as dit van dier na mens oorgedra word, en sowat 1 tot 12 dae as dit van mens tot mens oorgedra word.
Die virus word swakker met elke oordraging van mens tot mens.
Die simptome is longontsteking, koors, hoes en sukkel om asem te haal. Maar nie loopneus, nies en seer keel nie. Die huidige influenza virus het soortgelyke simptome.
Ouer mense, mense met verswakte immuniteitstelsels, mense met long- of hartprobleme en jong kinders kan die siekste word van die virus en moet onmiddellik mediese hulp kry met die eerste simptome.
Die virus versprei deur groot druppels en sal nie maklik deur inaseming aansteek nie, maar wel as groot duppels op jou val as jy ‘n meter of twee van ‘n pasiënt staan, of as jy aan iets vat waarop die druppels geval het. Dit is nie bekend hoe lank die virus buite die liggaam lewe nie.
Die belangrikste voorsorgmaatreëls is om jou hande te vas, onmiddellik mediese hulp te gaan soek as jy onlangs in China was of met ‘n persoon van China in aanraking was en dan simptome toon, jou hand voor jou mond te hou as jy hoes of nies en nie aan jou gesig te vat nadat jy aan dinge rondom jou gevat het. ‘n Masker kan mediese en verpleegpersoneel help wat digby pasiënte werk, en om ‘n siek persoon te keer om ander aan te steek.
Volgens die Minister van Gesondheid is Suid-Afrika gereed om die virus in Suid-Afrika te hanteer.
Geen antivirale middel of vaksien is tans effektief of beskikbaar nie. Die virus is egter reeds geïsoleer en geïdentifiseer en kan nou in enige land met ‘n bloedtoets binne 24 uur bevestig word. Navorsers in verskeie laboratoria in die wêreld werk aan behandeling en ‘n vaksien.
Dit is nie die dodelikheid van die virus wat paniek saai nie, maar onsekerhede oor wat volgende gaan gebeur en hoe die virus verder gaan optree. Tans lyk dit of dit met elke mens tot mens oordraging verswak.